maandag 26 september 2011

Aagje Ambagtsman en Cathrina van Alphen

Vorig jaar schreef ik over een opvallende testament waarin Aagje Maartens Ambagtsman echtgenoot van Abraham Crijnen van Alphen een legaat nalaat aan Catharina Claes van Alphen echtgenoot van Cornelis Leenderts Ambachtsheer.  Destijds konden we niet achterhalen wat de relatie tussen Aagje en Catharina was.
Recent onderzoek in het Streekarchief te Gouda bracht ons bij een akte van boedelscheiding van Adriaantje  Claasdr Seghwaart gedateerd op 6 december 1666
f. 50 d.d. 6-12-1666: Comp. Adriaantje Claasdr. Seghwaart weduwe van Pieter Ariensz. de Rije geassisteerd met Gerrit Claesz. Seghwaart haar broeder en gekoren voogd in deze ter eenre en Dirck Maartensz. van Leijerdorp als voogd van de drie nagelaten kinderen van de voorn. Pieter Ariensz. de  Rije zal. verwekt bij de voorsz. Adriaantje Claasdr. ter andere zijde en verklaarden geaccordeerd te zijn nopende de uitkoop. (SAHM – Weeskamer Zevenhuizen inv. 6; bewerking van Teun van der Vorm)
Uit de bewerking van de doopboeken van Zevenhuizen hadden we al de waarschijnlijke ouders gevonden van Catharina Claes van Alphen
NICOLAUS Mattheuss van Alphen, j.g., chijrurgijn,
   & Emmetje Pieters de Rij, wede. van Isaack Janss van der Vre,
     beijde van 7huijsen.
   getr. 31-7-1667.
  25-11-1668 Catharina   get. Ariaentje Ariens
  24- 2-1675 Pieter          get. Ariaantje Klaas,  Klaas  de Rij
  9- 5-1677 Adrianus       get. Ariaantje Klaas de Rij
  4- 7-1680 Matthaeus )  get. Ariaantje de Rij, Ariaantje
                    Pieter    )      Klaas Segwaart, Klaas de  Rij
                     (N.B.! Vader:  MEERTEN Klaas van Alphen)
 19- 4-1683 Mattheus
In een index van het register van notaris Bontebal wordt echter vermeld dat in dit testament ook Catharina Claes van Alphen wordt genoemd. We zoeken de originele akten en zien:
Catharina Claes van Alphen weduwe van Jan de Winter.  Dit is dus dezelfde Catharina die later trouwt met Cornelis Leenderts Ambachtsheer. Het lijkt er op dat in 1699 alleen Catharina nog in leven was van het gezin van Mattheus en Emmetje. Emmetje is duidelijk al overleden want Matheus hertrouwt in  1690 nog met Hillegont Meesen Hartevelt.
De index op het register van notaris Bontebal brengt ons bij een testament van Claes Pieters de Rij ook genoemd in bovenstaande citaat. Hierin vinden we ons antwoord op de puzzel van Aagje en Catharina
Aagje Maartens Ambagtsman was de dienstmaagd van Claes Pieters de Rij. Hoewel je je kan afvragen of er nog sprake was van een dienstmaagd met het kleine vermogen dat Claes aan Aagje nalaat (800 gulden en 2 obligaties ter waarde van nog eens 600 gulden). Verderop in het testament vinden we nog een opvallend gegeven
Enige maanden na het opmaken van dit testament trouwen Aagje Maartens Ambagtsman en Abraham Crijnen van Alphen. Enkele jaren later maakt Aagje haar eigen testament op waarin ze een klein legaat nalaat aan Catharina Claes van Alphen die dan inmiddels is getrouwd met Cornelis Leenderts Ambachtsheer.  Hoe goed de dames elkaar gekend hebben blijkt natuurlijk niet uit dit testament. Het is in iedergeval duidelijk dat de verbindende link Claes Pieters de Rij is. Een familierelatie tussen de naam Ambagtsman en Ambachtsheer/Ambagtsheer kan niet worden vastgesteld . Het feit dat Aagje Maartens Ambagtsman en haar man Abram Crijnen van Alphen een legaat nalieten aan Catharine Claes van Alphen, die gehuwd was met Cornelis Leendertszn Ambagtsheer moet, voorzover kon worden nagegaan, op een toeval berusten.